Türkiye, Güney Afrika’nın geçen yıl Uluslararası Adalet Divanı’nda İsrail’e karşı başlattığı soykırım suçlamasıyla ilgili davaya müdahil olmak için başvuruda bulundu. Başvuru, TBMM heyeti ve Türkiye’nin Lahey Büyükelçisi Selçuk Ünal tarafından Lahey’de Divan’a teslim edildi.
Başvurunun teslim edilmesinden önce açıklama yapan Selçuk Ünal, başvurunun Dışişleri ve Adalet Bakanlıkları ile ilgili kurumların ortak çalışmasıyla hazırlandığını belirterek, "Bu başvurunun, uluslararası kurallara dayalı bir dünya görmek isteyen tüm devletlere örnek olmasını temenni ediyorum" dedi.
TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Cüneyt Yüksel ise, "Netanyahu’nun olması gereken yer Uluslararası Adalet Divanı’nın sanık sandalyesidir" ifadelerini kullandı. Yüksel, başvuruda İsrail’in sivilleri kasıtla öldürdüğünü gösteren çok sayıda bulguya yer verdiklerini belirtti.
Başvuruyla ilgili sosyal medya hesabından açıklama yapan TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, "Türkiye'nin Uluslararası Adalet Divanı’na yapmış olduğu bu başvuru, Filistin davasının geleceği açısından somut ve tarihi bir adım olmuştur" dedi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da, X hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, "İşlediği suçların cezasız kalmasından cesaret alan İsrail, her geçen gün daha fazla masum Filistinliyi öldürüyor. Soykırımı durdurmak için uluslararası toplum üzerine düşeni yapmalı; İsrail ve destekçileri üzerinde gerekli baskıyı kurmalıdır" ifadelerini kullandı.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli ise, başvurunun Divan’a saat 16:30 itibarıyla teslim edildiğini belirtti. Keçeli, başvurunun kapsamlı ve ayrıntılı bir şekilde hazırlandığını ve Divan Statüsü’nün başka devletlerin davaya müdahil olma hakkına atıf yapan 63. maddesine dayandığını vurguladı.
Divan Süreci ve Önceki Kararlar
Divan, Türkiye'nin müdahilliğini Güney Afrika ve İsrail'e bildirerek yazılı gözlemlerini talep edecek. Davaya bugüne kadar Nikaragua, Kolombiya, Libya, Meksika, Filistin ve İspanya’nın müdahillik talebinde bulunduğu biliniyor, ancak Divan bu başvurular ile ilgili henüz karar vermedi.
Güney Afrika, Aralık 2023'te İsrail aleyhine Uluslararası Adalet Divanı'nda, Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'ni ihlal ettiği gerekçesiyle dava açmıştı. Divan, 26 Ocak'ta aldığı ihtiyati tedbir kararında İsrail'in Soykırım Sözleşmesi'nin 2. maddesinde tanımlanan fiillerin işlenmemesi için elinden gelen tüm önlemleri almasına hükmetmişti. Ayrıca, 24 Mayıs'ta İsrail’in Refah kentine yönelik askeri saldırılarını derhal durdurmasına ve Gazze'de acilen ihtiyaç duyulan hizmetlerin ve insani yardımın engelsiz bir şekilde sağlanabilmesi için Refah Sınır Kapısı'nı açık tutmasına karar vermişti.
Türkiye’nin Müdahillik Başvurusunun Önemi
Dışişleri Bakanlığı’ndan kaynaklar, Türkiye'nin müdahillik başvurusunun, tarafı olduğu 1948 tarihli Soykırım Sözleşmesi’nin yükümlülüklerine bağlılığını vurgulaması açısından önemli olduğunu belirtti. Bakanlık kaynakları, Türkiye'nin beyanının, başvuruda bulunan diğer ülkeler arasında en ayrıntılı, kapsamlı ve iyi savunulmuş beyan olduğunu ifade etti. Ayrıca, Türkiye'nin müdahilliğinin, uluslararası toplumu Gazze'deki insani krizi tanımaya ve ele almaya itmekte olduğunu, sadece Gazze'deki acil krizi ele almakla kalmayıp, gelecekte benzer durumların ele alınmasına yönelik küresel hukuki çerçeveyi de güçlendirdiğini kaydetti.