Türkiye'de her yıl temmuz sonu, ağustos başı itibarıyla görülen, Afrika kökenli sıcak hava dalgası 'eyyam-ı bahur'un, bu yıl da aynı dönemde etkisini göstermesi bekleniyor. 31 Temmuz ile 7 Ağustos tarihleri arasında hissedilecek Afrika sıcaklarının, Türkiye'yi de etkilemesi bekleniyor.
Okyanus yüzey sıcaklıklarının geçen yılın haziran ayından beri rekorlar kırdığını, Akdeniz'de de deniz yüzey sıcaklıklarının normalin üzerinde seyrettiğini dile getiren İzmir Bakırçay Üniversitesi Coğrafya Bölümü Başkanı Prof. Dr. Şermin Tağıl, kara yüzey sıcaklıklarının da normalin üzerine çıktığını söyledi. Prof. Dr. Tağıl, Türkiye'de Haziran 2023'ten bu yana 12-13 aydır mevsim normallerinin üzerinde kara sıcaklıkları gözlendiğini belirtti.
'Kuraklık alarm seviyesinde'
Ülkede sıcaklıkların son 12-13 ay boyunca normalin üzerinde seyretmesinin birçok hava olayının gerçekleşmesine neden olduğunu dile getiren Prof. Dr. Tağıl, "En önemli etkilerinden bir tanesi kuraklık. Ülkemizde içinde bulunduğumuz günlerde kuraklık alarm seviyesine vardı. Bu özellikle yer altı su seviyesi açısından büyük açıkların ortaya çıkması demek. Kuraklığın alarm seviyesinde olması, özellikle bitki yaşamı tarım açısından su yoksunluğu anlamına geliyor. Bu tarımsal kuraklığı ağustos ayı içerisinde artıracak" dedi.
Sonbaharda sağanak olabilir
Okyanus yüzey sıcaklıklarının yüksek olmasının atmosfer okyanus salınımlarını etkilediğini belirten Prof. Dr. Tağıl, sıcaklıkların jet akımlarının daha dalgalı ve güneyde seyretmesine neden olduğunu söyledi. Bu durumun, Afrika kökenli sıcak hava kütlesinin Doğu Avrupa'yı ve Türkiye'yi etkilediğini ifade eden Prof. Dr. Tağıl, "Sadece ülkemizde değil, Yunanistan ve Balkanlar üzerinde de normalin üzerinde sıcaklıkların gözlenmesine neden oldu. Bu sıcaklıkların artması yağmuru tetikledi. Sonbaharda gerçekleşebilecek ani soğuma, sağanak şeklinde yağışlara neden olabilir" açıklamalarında bulundu.
'Eyyam-ı bahur yılın en sıcak ve en nemli dönemi'
31 Temmuz ile 7 Ağustos tarihleri arasında halk arasında 'eyyam-ı bahur' ya da 'çöl sıcakları' olarak bilindiğini ifade eden Prof. Dr. Tağıl, sözlerini şöyle devam etti:
Eyyam-ı bahur, yılın en sıcak ve en nemli dönemine verilen bir isim. Sıcak hava şartlarının etkisi, içinde bulunduğumuz günlerde biraz azalmış olsa da ağustosun ilk yarısında Afrika kökenli sıcak hava dalgası eyyam-ı bahur ile ülkemizde sıcak hava dalgası kendini yeniden hissettirecek diyebiliriz. Avrupa Orta Vadeli Hava Tahmin Merkezi'nin Ekstrem Tahmin Endeksi'ne göre, Doğu Akdeniz'de anormal sıcaklıklar ve fırtına tahminleri var. Ülkemiz için ise özellikle İç Anadolu ve Güney Anadolu'da olmak üzere temmuz sonunda anormal yağışlar tahmin edilmekte. Bu yağışlara bağlı olarak sel ve heyelan gibi aşırı hava olayları beklenebilir.
İklim krizi için büyük önem taşıyor
Bu durumun sadece Türkiye için değil, tüm Akdeniz Havzası için benzer şekilde gerçekleştiğini vurgulayan Tağıl, iklim krizinin etkilerini azaltmak ve adaptasyon stratejileri geliştirmenin her zamankinden daha büyük önem taşıdığını dile getirdi.
Eyyam-ı bahur sıcak hava dalgası nedir?
Yaz mevsiminin ortalarına yaklaşıldığında, sıcak hava dalgaları birçok bölgeyi etkisi altına alabilir. Türkiye'de bu tür hava olayları özellikle “eyyam-ı bahur” olarak adlandırılır. Peki, eyyam-ı bahur nedir ve bu sıcak hava dalgasının kökenleri nelerdir?
Eyyam-ı bahur, Arapça kökenli bir terim olup, “bahar günleri” anlamına gelir. Ancak bu terim, özellikle sıcaklıkların arttığı yaz dönemlerinde kullanılan bir tabirdir. Afrika kökenli sıcak hava dalgalarının Türkiye'yi etkisi altına almasıyla birlikte, eyyam-ı bahur sıcakları sıklıkla gündeme gelir.
Bu hava olayı, Afrika’nın iç bölgelerinden gelen sıcak ve kuru hava akımlarının Türkiye’ye ulaşması sonucu oluşur. Afrika'nın geniş çöl alanlarından gelen bu sıcak hava kütleleri, özellikle temmuz ve ağustos aylarında Türkiye'yi etkisi altına alır ve hava sıcaklıklarının aşırı derecede yükselmesine neden olur.
'Eyyam-ı bahur' döneminin özellikleri neler?
Sıcaklık Artışı: Eyyam-ı bahur döneminde hava sıcaklıkları, mevsim normallerinin oldukça üzerinde olabilir. Bu sıcaklıklar, bazı bölgelerde 40°C'yi aşabilir.
Nem Oranı Düşüşü: Genellikle kuru hava ile birlikte geldiği için, nem oranları da düşer. Bu durum, su kaybını hızlandırabilir ve sağlık sorunlarına yol açabilir.
Sıcaklık Farklılıkları: Gündüzleri sıcaklıklar zirve yaparken, gece sıcaklıklar genellikle düşüş gösterir. Ancak bu farklar, sıcaklıkların aşırı derecede yüksek olduğu durumlarda pek hissedilmez.
Sağlık ve güvenlik önlemleri nasıl alınmalı?
Eyyam-ı bahur sırasında, yüksek sıcaklıklar sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu dönemde dikkat edilmesi gereken bazı önemli önlemler şunlardır:
Bol Su Tüketimi: Vücudu susuzluktan korumak için bol miktarda su içmek önemlidir.
Gölge ve Serin Yerler: Dışarıda uzun süre kalmaktan kaçınılmalı ve serin yerlerde dinlenilmelidir.
Hafif Giysiler: Pamuklu ve hafif giysiler tercih edilmelidir.
Sağlık Kontrolleri: Özellikle yaşlılar, çocuklar ve kronik hastalığı olan bireylerin sağlık durumlarını yakından izlemeleri gerekmektedir.
