Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Temmuz 2024 dönemine ilişkin güven endeksleri ve Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) verilerini açıkladı. Bu verilere göre, hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerinde güven endekslerinde azalmalar yaşandı. Ayrıca RKGE de bir önceki aya göre düşüş gösterdi.
Hizmet Sektörü Güven Endeksi
Hizmet sektörü güven endeksi, Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 1,1 azalarak 114,1 seviyesine geriledi. Son üç aylık dönemde iş durumu yüzde 1,9, hizmetlere olan talep ise yüzde 2,6 azaldı. Gelecek üç aylık dönemde hizmetlere olan talep beklentisi ise yüzde 1,2 arttı. Bu veriler, hizmet sektöründe kısa vadeli belirsizliklerin arttığını, ancak geleceğe yönelik bazı olumlu beklentilerin olduğunu gösteriyor.
Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi
Perakende ticaret sektörü güven endeksi, Temmuz ayında yüzde 1,5 düşüşle 107,1 değerini aldı. Son üç aylık dönemde iş hacmi-satışlar yüzde 6,2 geriledi. Gelecek üç aylık dönemde iş hacmi-satışlar beklentisi yüzde 0,2, mevcut mal stok seviyesi ise yüzde 2,8 yükseldi. Bu durum, perakende ticaret sektöründe mevcut koşulların zorluğunu, ancak stok seviyelerindeki artışın gelecekteki satışlar için bir hazırlık olduğunu işaret ediyor.
İnşaat Sektörü Güven Endeksi
İnşaat sektörü güven endeksi, Temmuz ayında yüzde 0,9 azalarak 87,1 seviyesine düştü. Alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi yüzde 1, gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi ise yüzde 0,9 azaldı. İnşaat sektörü, siparişlerin azalması ve istihdam beklentilerindeki düşüşle birlikte, kısa vadede zorlu bir döneme işaret ediyor.
Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE)
Temmuz 2024'te mevsimsellikten arındırılmış RKGE, bir önceki aya göre 1,8 puan azalarak 98,7 seviyesinde gerçekleşti. Mevsimsellikten arındırılmamış RKGE ise 2,5 puan azalarak 100,3 seviyesine düştü. TCMB'nin açıklamasına göre, endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, mevcut mamul mal stoku, gelecek üç aydaki üretim hacmi ve ihracat sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilerken, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, genel gidişat, sabit sermaye yatırım harcaması, mevcut toplam sipariş miktarı ve gelecek üç aydaki toplam istihdama ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkiledi.
Sektörel Değerlendirmeler ve Beklentiler
RKGE verileri, iç piyasa sipariş miktarında azalış bildirenlerin lehine olan seyrin güçlendiğini, üretim hacmi ve ihracat sipariş miktarında artış bildirenlerin lehine olan seyrin ise azalış bildirenler lehine döndüğünü gösteriyor. Mevcut toplam siparişlerin mevsim normallerinin altında olduğu, mevcut mamul mal stoklarının ise mevsim normallerinin üstünde olduğu değerlendiriliyor.
Gelecek üç aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacminde artış bekleyenlerin lehine olan seyrin güçlendiği, ihracat sipariş miktarı ve iç piyasa sipariş miktarında artış bekleyenlerin lehine olan seyrin ise zayıfladığı gözleniyor. Gelecek on iki aydaki sabit sermaye yatırım harcaması ve gelecek üç aydaki istihdama ilişkin artış yönlü beklentiler de zayıfladı.
ÜFE ve Maliyet Beklentileri
Gelecek üç ayda ortalama birim maliyetlerde artış bekleyenlerin lehine olan seyrin zayıfladığı, ancak gelecek üç aydaki satış fiyatına ilişkin artış yönlü beklentilerin güçlendiği gözlendi. Gelecek on iki aylık dönem sonu itibarıyla yıllık Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) beklentisi, bir önceki aya göre 1,8 puan azalarak yüzde 51,8 seviyesinde gerçekleşti.
Temmuz 2024'te ankete katılan işyerlerinin yüzde 55,7'si üretimlerini kısıtlayan faktör bulunmadığını belirtirken, yüzde 13,8'i talep yetersizliğini en önemli kısıtlama faktörü olarak gösterdi. Diğer kısıtlayıcı faktörler ise işgücü yetersizliği, mali imkansızlıklar, hammadde-ekipman yetersizliği ve diğer faktörler olarak sıralandı.
Temmuz 2024'te TÜİK ve TCMB tarafından açıklanan güven endeksleri ve RKGE verileri, Türkiye ekonomisinde sektör bazında zorluklar yaşandığını gösteriyor. Hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerinde güven endeksleri azalırken, RKGE de düşüş göstermiştir. Bu veriler, ekonomideki belirsizliklerin ve zorlukların altını çizerken, geleceğe yönelik bazı olumlu beklentiler de mevcut.
