Nureddin Nebati, TBMM Genel Kurulunda, bakanlığının 2023 yılı bütçesi üzerinde yaptığı konuşmada, maliye politikalarının sacayaklarından biri olan gelir politikalarının öneminin günbegün arttığını söyledi.
'Yatırım, istihdam, üretim ve ihracat bizim olmazsa olmazlarımız' diyen Nebati, bu anlayışla ihracatçı şirketler ile sanayi sicil belgesini haiz imalatçı şirketler için kurumlar vergisini 1 puan indirdiklerini, makine teçhizat yatırımlarında vergisel destekleri güçlendirdiklerini söyledi.
'Vergi yükü yüksek değil'
Türkiye'nin büyümesi açısından hayati önemi olan bu düzenlemeleri, vergi yükünün daha adil dağılımını sağlayarak gerçekleştirdiklerini dile getiren Nebati, 'Vurgulamak isterim ki dünyadaki diğer uygulamalarla kıyaslandığında ülkemizde iddia edildiği gibi yüksek bir vergi yükü olmadığı net bir şekilde görülecektir. Genel vergi yükümüz yüzde 41 olan AB ve yüzde 34 olan OECD ortalamasının oldukça altındadır. OECD toplam vergi yükü sıralamasına göre 2021 yılında Türkiye yüzde 22,8 ile en düşük vergi yüküne sahip beşinci ülke konumundadır' bilgisini paylaştı.
Nebati, 6,9 milyon vergi mükellefinin yanı sıra tüm vatandaşlara 7 gün 24 saat hizmet verdiklerini belirterek, 'Çalışma arkadaşlarıma sürekli şunu söylüyorum; en iyi hizmet size en az ihtiyaç duyulan hizmettir. Vatandaşımız bu sistemleri kullanırken sizi aramaya ihtiyaç duymasın, işini kolayca halletsin. Bu doğrultuda, tüm uygulamalarımıza tek bir yerden erişilebilecek dijital vergi dairesini de inşallah en kısa sürede hizmete alacağız' dedi.
'Gri liste sürecinin sonlandırılması için tüm adımlar kararlılıkla atılmaktadır'
Mali Suçları Araştırma Kurulu'nun (MASAK), suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanının önlenmesi için çalışmalarını aralıksız sürdürdüğünü bildiren Nebati, 'Bu yıl suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi kapsamında 20 bini aşkın kişi hakkında araştırma yapılmıştır. Ayrıca, terörizmin finansmanı kapsamında 66 kişi ve 14 kuruluşun malvarlıkları dondurulmuştur' ifadelerini kullandı.
Finansal Eylem Görev Gücü'nün (FATF) tavsiyelerinin yerine getirilmesi ve gri liste sürecinin sonlandırılması için tüm adımların kararlılıkla atıldığını aktaran Nebati, ekim ayında FATF'nin, Türkiye'nin ilave ve olumlu adımlar attığını beyan ettiğinin altını çizerek, Türkiye'nin gri liste sürecinin, varlık barışı düzenlemeleriyle herhangi bir bağlantısının söz konusu olmadığını bildirdi.
'Kaynaklarımız faize değil, eğitime, sağlık ihtiyaçlarına gidiyor'
Hükümetleri döneminde sağlanan mali disiplin ve elde edilen makroekonomik istikrar sayesinde bütçeden faize ayrılan payın sürekli azaldığını dile getiren Nebati, 'Böylece bizler kaynaklarımızı artık faize değil, gençlerimizin eğitimine, vatandaşlarımızın sağlık ihtiyaçlarına ve yatırım alanlarına tahsis ediyoruz. Göreve geldiğimizde neredeyse bütçenin yarıya yakını faize gidiyordu. 2002'de yüzde 43,2 olan faizin bütçe içindeki payını 2022 yılı başlangıç bütçesinde yüzde 13,7 olarak öngörmüştük. Yıl sonunda bu oranın da altında kalarak, yüzde 10,5'e gerilemesini bekliyoruz' diye konuştu.
Nebati, 2023 yılı bütçe açığının GSYH'ye oranının yüzde 3,5 olarak gerçekleşeceğini öngördüklerini, bu oranı program dönemi sonunda yüzde 1,5'e kadar indirmekte kararlı olduklarını söyleyerek, 'Ayrıca 2024 yılından itibaren bütçenin faiz dışı fazla vermesini de bekliyoruz' dedi.
Doğal gaz ve elektrik sübvansiyonları 530 milyar lira
Bakan Nebati, vatandaşları enerji fiyatlarına karşı korumaya yönelik dünyada eşine az rastlanacak adımlar attıklarını vurgulayarak, 'Doğal gaz ve elektrik sübvansiyonlarımıza 2023 yılı bütçesinden öngörülen kaynak 530 milyar liradır. Şu çok net bilinmelidir ki 2023 yılı bütçemizle de 85 milyon vatandaşımızın her daim yanında olmayı sürdüreceğiz' ifadelerini kullandı.
Bütçede, tarıma ayrılan kaynağı 142,9 milyar liraya yükselttiklerini kaydeden Nebati, 2023'te çiftçiler için hazine faiz destekli kredi için 21,5 milyar lira tutarında, esnaf ve sanatkarlar için de 11 milyar lira ödenek ayrıldığını anlattı.
Kamu borç yönetiminde önemli başarılara imza attıklarını aktaran Nebati, pek çok olumsuzluğa göğüs gerdikleri çetin bir yılda borçlanmanın kompozisyonunda, vadesinde ve maliyetinde önemli bir iyileşme sağladıklarını ifade etti.
Borçlanma mesajı
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, küresel piyasalarda finansmana erişimin zorlaştığı bir dönemde yurt dışı piyasalardan hedefledikleri finansman tutarına ulaştıklarını, 'Yılbaşından bu yana gelişmekte olan ülke tahvillerinden 85 milyar dolarlık çıkış yaşanmıştır. Bu dönemde gerçekleştirdiğimiz 11 milyar dolarlık ihraç, ülkemize yönelik yatırımcı güveninin ve finansmana erişim kabiliyetimizin yüksek olduğunu bir kez daha göstermiştir' dedi.
Nebati, 2023 yılı hazine finansman programında, borçlanmanın ağırlıklı olarak TL cinsinden yapılması ve yurt içi döviz cinsi borç stokunun azaltılmasının hedeflendiğini, güçlü nakit rezervi tutulması politikasına da devam edileceğini bildirdi.
Bakan Nebati, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
'Türkiye brüt dış borç stoku da 444 milyar dolar seviyesinde yatay seyrederken GSYH'ye oranı azalmaktadır. Türkiye'nin toplam borçluluğu, kamu, özel, hane halkı ve finansal kesim olmak üzere ekonomimizin tüm aktörlerinde düşüş eğilimindedir. 2021 sonunda yüzde 163 olan toplam borç yükümüz üçüncü çeyrekte yüzde 140'a gerilemiştir. Gelişmekte olan ülkelerin ortalamaları yüzde 254, küresel ortalama da yüzde 343. Biz ne yaptık? Tüm dünyanın bu yüksek borçlulukla nasıl mücadele edeceğini tartıştığı bir zamanda, ülkemizin zaten düşük olan borçluluğunu daha da azalttık. Enerji fiyatları nedeniyle kaçınılmaz olarak cari dengede bozulma yaşadığımız bu dönemde bile bunu sağladık. Üstelik bunu yaparken rezervlerimizi koruduk ve artırdık. Merkez Bankası toplam brüt rezervini yıl sonundaki 111 milyar dolar seviyesinden bugün 125 milyar dolara çıkardık. Bu başarıyı ekonomimizi daraltmadan, aksine büyüterek, güçlendirerek ve istihdam sağlayarak elde ettik. Üstelik tüm bunları diğer ekonomilerin yavaşladığı bir dönemde yaptık.'
Nebati, EYT konusunda da, 'EYT ile ilgili çalışmayı da tüm paydaşların görüşlerini dikkate alarak titizlikle yürütüyoruz. Çalışmanın detayları Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından en kısa zamanda kamuoyuna açıklanacaktır'