İstanbul Planlama Ajansı (İPA), "Bir Hak Olarak Barınma: Sağlıklı, Dayanıklı ve Güvenli Konuta Erişim Herkes İçin Mümkün Mü?" başlıklı raporunu yayımladı.
Raporda; Türkiye ve İstanbul’daki barınma krizinin nedenleri ve enflasyonunun etkileri incelenirken; en çok zam alan bölgelerin yoksul ve emekçilerin yaşadığı yerler olduğu belirlendi.
Kasım 2023 verilerine göre İstanbul’da son bir yıl içinde konut satış fiyatlarının yüzde 84,14 oranında, kira fiyatlarının ise yüzde 75,56 arttığı ortaya çıktı.
Metrekare fiyatları değerlendirildiğinde ise satılık fiyatının yüzde 82,54, kiralık fiyatının ise yüzde 84,33 arttığı görüldü.
Raporda, "2000’li yıllarda İstanbul genelinde konut sunumunda yaşanan artışa rağmen, orta ve düşük gelir grubu için konut satın alımı imkansızlaştı. Kent genelinde sunulan kiralık konutlar da düşük ve orta gelir grubu için ödenebilir olma niteliğini kaybetti." değerlendirmesine yer verildi.
Pandeminin etkisiyle birlikte kira fiyatlarının 2020-2022 arasında tüm ülkelerde artış gösterdiğine dikkat çekilen raporda, dünya genelinde kiraların 1,6, İstanbul’da 5,2 kat arttığı aktarıldı.
2019 yılından itibaren son dört yılda kira fiyatlarının en çok arttığı ilçeler şu şekilde sıralandı:
- Üsküdar: Yüzde 961
- Kâğıthane: Yüzde 954
- Beykoz: Yüzde 889
- Başakşehir: Yüzde 879
- Küçükçekmece: Yüzde 861
- Eyüpsultan: Yüzde 804
Raporda, asgari ücret zamları ile kira fiyatlarındaki artışın karşılaştırılması sonucunda asgari ücret zamlarının kiralardan daha az arttığı vurgulandı.
Ayrıca, konut kredilerinden yalnızca toplumun en çok gelir elde eden yüzde 5'inin yararlandığı belirtildi.
İPA tarafından 3 Ağustos – 1 Eylül 2023 tarihleri arasında 317 İstanbul sakiniyle yapılan araştırmaya göre katılımcıların yüzde 84,7’si binalarında kentsel dönüşümün gerekli olduğunu düşünüyor.
Kentsel dönüşümün gerekli olduğunu düşünen katılımcıların yüzde 93,4’ü 30 yıl ve üzeri binalarda yaşıyor.
