İran'da İbrahim Reisi'nin kaza sonucu hayatını kaybetmesi ardından yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimi sonuçlandı. Seçimi Türk olduğu bilinen Mesud Pezeşkiyan kazandı. Peki Mesud Pezeşkiyan kimdir, İran'da nasıl bir siyaset yürütmeyi hedefliyor? İşte detaylar...
Mesud Pezeşkiyan Kimdir?
İran'ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, 19 Mayıs'ta eski Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin helikopter kazasında hayatını kaybetmesi üzerine yapılan seçimlerde, oyların %53,7'sini alarak seçildi. 69 yaşındaki Pezeşkiyan, kalp cerrahı olarak tanınmakta ve 2001-2005 yılları arasında Hatemi döneminde Sağlık Bakanı olarak görev yapmıştır.
Pezeşkiyan, Türk kökenlidir. Babası Türk, annesi Kürt olan Pezeşkiyan, Azerbaycan'da doğmuş ve evinde çocuklarıyla Türkçe konuştuğunu bildirmiştir. Ayrıca, iyi seviyede Türkçe ve Kürtçe bilmektedir.
Siyasi Kariyeri ve Politik Görüşleri
2008'den beri milletvekili olan Pezeşkiyan, etnik azınlıkların haklarını desteklemekte ve dini kurumların siyasi ve sosyal muhalefeti bastırmasını eleştirmektedir. Reformcu bir siyasetçi olarak bilinen Pezeşkiyan, kadınların kıyafetlerini kısıtlayan yasaların uygulanmasına karşı çıkmış ve Mahsa Amini'nin ölümüne ilişkin yetkililerden açıklama talep etmiştir.
İzleyeceği Siyaset
Pezeşkiyan, seçim kampanyasında sosyal liberalleşme, siyasi çoğulculuk ve ekonomik canlanma vaatlerinde bulunmuştur. 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmayı canlandırmayı ve büyük güçlerle olan müzakerelerde gerilimi azaltmayı hedeflemektedir. Ancak, İran'ın din adamları ve cumhuriyetçilerden oluşan ikili yönetim sisteminde, Pezeşkiyan'ın yetkileri dini lider Ayetullah Ali Hamaney'in yetkileriyle sınırlıdır.
Hamaney ile İlişkisi
Pezeşkiyan, Hamaney'in politikalarına karşı çıkmayacağını belirterek, teokratik yönetime sadık kalacağını ifade etmiştir. Hamaney'in halefinin seçilmesi sürecinde önemli bir rol oynaması beklenen Pezeşkiyan, güçlü güvenlik şahinleri ve dini yöneticilerle karşı karşıya gelmeyeceğini taahhüt etmiştir.
Ekonomik ve Sosyal Reformlar
Pezeşkiyan, kötü yönetim, devlet yolsuzluğu ve ABD yaptırımlarıyla sarsılan ekonomiyi canlandırma sözü vermiştir. Ayrıca, bazı sosyal özgürlükler getirebileceğini ifade etmiştir. Ancak, birçok İranlı, Pezeşkiyan'ın denese bile büyük değişiklikler yapmasına izin verilmeyeceğinden şüphe duymaktadır.
Özel Hayatı
1980'lerde İran-Irak savaşı sırasında bir savaşçı ve doktor olarak görev yapan Pezeşkiyan, cepheye sağlık ekipleri göndermekle sorumlu olmuştur. 1994 yılında bir trafik kazasında eşini ve bir çocuğunu kaybeden Pezeşkiyan, hayatta kalan iki oğlunu ve bir kızını tek başına büyütmüş ve bir daha evlenmemeyi tercih etmiştir.
Mesud Pezeşkiyan, İran'ın yeni Cumhurbaşkanı olarak reformcu politikaları ve pragmatik dış politikası ile dikkat çekmektedir. Ancak, dini lider Ayetullah Ali Hamaney'in güçlü yetkileri altında, Pezeşkiyan'ın vaat ettiği büyük değişiklikleri gerçekleştirmesi zorlu bir görev olacaktır. Türk kökenli ve çok dilliliği ile de dikkat çeken Pezeşkiyan, İran'ın sosyal ve ekonomik yapısını iyileştirmek için mücadele edecektir.
