Emekliler dikkat: Yüksek emekli maaşı almak için işte o formül

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Mart ayında çıkan yasa kapsamında emeklilik başvurusunda bulunan emeklilikte yaşa takılanlardan (EYT) 1 milyon 899 bin kişinin aylık bağlama işleminin tamamlandığını dile getirdi.

Ancak, yaşı beklemeden emekli oldukları için sevinen söz konusu EYT’lilerin önemli bir kısmı bağlanan emekli maaşlarının düşüklüğünden yakınıyor.

EYT'lilerin emekli maaşını artırma yollarını aradığı bu dönemde, emekli aylığı alarak çalışmaya devam edenlerden sosyal güvenlik destek primi (SGDP) kesiliyor. Ancak, kesilen bu primin emekli aylığına hiçbir katkısı bulunmuyor.

Emekli olan EYT'lilerin düşük olan emekli maaşlarını artırabilmeleri için emekli aylığını kestirip asgari ücretin en az üç katı veya daha yüksek ücretle çalışmaları gerekiyor. Bu yolu kullanmak isteyenlerin, alacakları maaş artışının mahrum kalacakları emekli aylığına değip değmeyeceğini hesaplamaları gerekiyor.

Emekli aylığı alırken çalışmaya devam edenlerin emekli aylığını artırabilmesi için, çalışma yaşamları boyunca brüt ücretlerinin yüksek olması ve olabildiğince uzun süre çalışmaları gerekiyor.

Emekli aylığı, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) çalışma süresince bildirilen prime esas kazançların aylık bağlama oranı (ABO) ile çarpımıyla hesaplanıyor. Aylık bağlama oranı, çalışılan prim günü sayısına göre belirleniyor.

Her 360 günlük çalışma süresine karşılık aylık bağlama oranı 2 puan artıyor.

2000 öncesinde emekli aylığı bağlanırken son 5 yılın ortalama kazancına bakılıyordu. Bu dönemde, son 5 yıl SGK'ya yüksek kazanç bildirildiğinde emekli aylığı yükseltilebiliyordu. 2000 sonrasında ise sistem değişti ve emekli aylığı hesaplanırken tüm yılların kazanç ortalaması dikkate alınıyor.

Bu nedenle, emekli aylığının yüksek olması için çalışırken elde edilen ücretin yüksek olması ve bordroya gerçek tutar üzerinden yansıtılması gerekiyor.

Bazı kişilerin gerçekte ücreti yüksek olduğu halde bordroda düşük gösterildiği durumlar da emekliliklerinde büyük hayal kırıklığına neden olabiliyor.

Ancak, bu durumda olan kişilerin işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde hizmet tespit davası açarak, kazançlarını doğru bir şekilde kanıtlamaları gerekiyor.

Emekli aylığı hesaplama sistemi nedeniyle, brüt ücreti asgari ücret veya buna yakın düzeyde olanların emekli aylıkları, çalışmaya devam ettikçe düşebiliyor. Bu sorun, hem çalışanlar hem de SGK açısından büyük bir sıkıntı yaratıyor ve prim günlerini tamamlamış olan çalışanlar, emekli aylığının düşmesini önlemek için sigortalı çalışmayı bırakıp kayıt dışı çalışmaya yönelebiliyorlar.