Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, 12 yıl aradan sonra Türkiye'ye resmi bir ziyaret gerçekleştiriyor. 4 Eylül'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daveti üzerine Ankara’ya gelecek olan Sisi, Beştepe’de resmi törenle karşılanacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan 2019 yılında "Bir anti-demokratla aynı masaya oturmam, Sisi'yi asla kabul etmem," demişti. Bu tarihi ziyaret, Ortadoğu'daki siyasi dengeleri yeniden şekillendirebilecek kritik görüşmelere sahne olacak.
Görüşmelerin Ana Gündemi Gazze ve Ortadoğu'daki Gerilim
Sisi’nin Türkiye ziyareti, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının gölgesinde gerçekleşiyor. İki liderin yapacağı baş başa görüşmelerde, İsrail'in Filistin’e yönelik saldırıları ve bu durumun bölgeye etkileri ele alınacak. Özellikle Türkiye'nin Gazze'ye yönelik insani yardımlarının artırılması ve bu yardımların bölgedeki insanlık krizini hafifletmeye yönelik olası etkileri masaya yatırılacak.
Ayrıca, İsrail'in Lübnan'a yönelik saldırıları ve bu saldırıların Ortadoğu'da neden olabileceği olası gerilimler de kritik başlıklar arasında yer alıyor. Bu bağlamda İran'ın bu gelişmelere vereceği tepkiler de dikkatle değerlendirilecek konular arasında olacak.
Türkiye-Mısır İlişkilerinde Yeni Dönem
Sisi'nin ziyareti, sadece bölgesel meseleler açısından değil, aynı zamanda Türkiye-Mısır ilişkilerinin yeniden canlanması açısından da büyük önem taşıyor. Türkiye-Mısır Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Konseyi’nin ilk toplantısının da gerçekleştirileceği ziyaret kapsamında, iki ülke arasındaki ticaret hacminin 15 milyar dolara çıkarılması hedefi üzerine müzakereler yapılacak.
Stratejik Alanlarda İşbirliği: Savunma, Enerji ve Turizm
İki ülke arasındaki ilişkilerin yeniden güçlendirilmesi amacıyla savunma, turizm, ulaştırma ve enerji gibi stratejik alanlarda işbirliğinin geliştirilmesi için de adımlar atılacak. Bu çerçevede savunma alanında önemli anlaşmaların imzalanması bekleniyor. Ayrıca, turizm ve ulaştırma alanlarında da yeni işbirliklerinin temelleri atılacak.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi'nin bu ziyareti, Türkiye-Mısır ilişkilerinde yeni bir dönemin başlangıcı olarak değerlendiriliyor.
NE OLMUŞTU?
Mısır’da, 3 Temmuz 2013 tarihinde dönemin Savunma Bakanı olan Abdulfettah el-Sisi liderliğinde gerçekleştirilen askeri darbe, ülkenin seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’yi görevden alarak yönetimi ele geçirdi. Bu darbe, Mısır'da büyük bir siyasi krize yol açarken, Türkiye'de de sert tepkilere neden oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu darbeye karşı olduğunu açıkça belirtti ve Mursi’ye yönelik yapılanları kınadı.
2013 yılının Kasım ayında, Türkiye'nin Kahire Büyükelçisi Hüseyin Avni Botsalı, Mısır tarafından "istenmeyen adam" ilan edildi. Bu karar sonrasında, 29 Kasım 2013 itibarıyla Botsalı'nın Mısır’ı terk etmesi istendi. Aynı gün, Türkiye Dışişleri Bakanlığı da karşılık olarak Mısır’ın Ankara Büyükelçisi Abderahman Salaheldin’i "istenmeyen adam" ilan etti ve Mısır büyükelçisinin Türkiye’yi terk etmesini talep etti. Bu gelişmelerin ardından, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler maslahatgüzar seviyesine indirildi ve bu düzeyde 4 Temmuz 2023 tarihine kadar sürdürüldü.
2019 yılında, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye Diyanet Vakfı'nın düzenlediği 5. Uluslararası İyilik Ödülleri Tevcih Töreni'nde, Avrupa Birliği ülkelerinin Sisi'yi desteklemelerine sert eleştirilerde bulunarak, "Bir anti-demokratla aynı masaya oturmam, Sisi'yi asla kabul etmem," diyerek Mursi’nin ve arkadaşlarının cezaevine atılmasını şiddetle kınadı.
İki ülke arasındaki gerilim, diplomatik temaslarla zaman içinde yumuşamaya başladı. 2021 yılında, iki ülkenin Dışişleri Bakanlığı yetkilileri arasında istikşafi görüşmeler gerçekleştirildi. Bu görüşmeler ilk olarak 4-6 Mayıs 2021 tarihlerinde Kahire'de, ardından 7-8 Eylül 2021 tarihlerinde Ankara'da yapıldı.
İki ülke arasındaki ilişkiler, 20 Kasım 2022'de FIFA Dünya Kupası'nın açılışı için Katar'da gerçekleşen Erdoğan ve Sisi'nin ilk yüz yüze görüşmesiyle yumuşamaya başladı. Bu görüşme sonrası, diplomatik ilişkilerde olumlu adımlar atıldı ve büyükelçi atamalarıyla normalleşme süreci hız kazandı.
Bu sıcak temasın ardından, 7 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle Sisi, Erdoğan’ı arayarak geçmiş olsun dileklerini iletti. Ayrıca, 28 Mayıs 2023’teki seçimlerde Erdoğan’ın yeniden Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından Sisi, Erdoğan’ı telefonla arayarak tebrik etti.
10 Eylül 2023 tarihinde, G-20 Liderler Zirvesi’ne katılmak üzere Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi’ye giden Erdoğan, burada Sisi ile tekrar bir araya geldi. Ardından, 11 Kasım 2023'te Riyad’da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Ligi Olağanüstü Ortak Zirvesi’nde de iki liderin bir kez daha buluşması, ilişkilerin normalleşmesine yönelik olumlu sinyaller verdi.
Son olarak, 22 Temmuz 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan büyükelçi atama kararları ile Türkiye'nin Kahire Büyükelçiliği'ne Salih Mutlu Şen atanırken, Mısır’ın Ankara Büyükelçisi olarak da Amr Soliman Abdelmeguid el-Hamamy atandı. Şen, 17 Aralık 2023'te Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’ye güven mektubunu sundu, bu gelişme diplomatik ilişkilerin resmi olarak yeniden tesis edildiğini gösterdi.
