Bella Hadid'in hastalığı Lyme nedir? Lyme belirtileri nedir Lyme hastalığının tedavisi var mı?

Lyme hastalığı nedir? Lyme hastalığı belirtileri ve tedavisi hakkında tüm detaylar haberimizde

LYME HASTALIĞI NEDİR?

Lyme hastalığı, enfekte bir geyik, kuş ya da fare ile beslendikten sonra enfekte olan bir kenenin ısırması ile bulaşan bakteriyel bir enfeksiyon hastalığıdır. Lyme hastalığı, Borrelia burgdorferi, Borrelia mayonii, Borrelia afzelii ve Borrelia garinii bakterilerini taşıyan geyik kenesi olarak da bilinen, çok küçük olan ve siyah bacaklı kenelerin ısırmasıyla insanlara bulaşıyor. Lyme hastalığı, Avrupa ve Asya ülkelerinde Borrelia afzelii ve Borrelia garinii bakterisi taşıyan kenelerden, Amerika Birleşik Devletler’inde ise Borrelia burgdorferi ve Borrelia mayonii bakterisi taşıyan kenelerden insanlara bulaşabilmektedir. Lyme hastalığına neden olan ve 4 ana Borrelia bakteri türünden en az birini taşıyan keneler genellikle çimenli ve yoğun ağaçlı bölgelerde yaşamaktadır. Bu nedenle bu bölgelerde yaşayan ya da bu alanlarda sık zaman geçiren kişiler, bu bölgelerde zaman geçirmeyen kişilere göre daha fazla Lyme hastalığına yakalanma riski taşıyabilmektedir. Tüm Avrupa ve Amerika’da en yaygın kene hastalıklarının başında gelen Lyme hastalığına ilk teşhis 1975 yılında Amerika Birleşik Devleti’ne bağlı bir sahil yöresi olan Old Lyme kasabasında konulmuştur

Lyme hastalığı Borrelia bakterileri taşıyan çok küçük enfekte kenelerin ısırması ile oluşur. Ülkemizde özellikle İxodes cinsi keneler hastalığı bulaştırabilir. Lyme hastalığının oluşması için enfekte bir kenenin kişiyi ısırması ve minimum 36 – 48 saat arasında vücuda yapışmış olması gerekir. Böylece kenelerin taşıdığı bakteriler ısırık ile kişinin cildinden geçerek kan dolaşımına yerleşir ve hastalık oluşmaya başlar.

LYME HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kenenin ısırdığı ya da kenenin çıkarıldığı bölgede öncelikle sivrisinek ısırığına benzer küçük kırmızı bir yumru oluşur. Bu kızarıklık birkaç gün içinde düzeldiği için Lyme hastalığını göstermez. Ancak belirti ve semptomlar kişi enfekte olduktan sonra 3 ile 30 gün içinde kenenin ısırdığı bölge ya da vücudun herhangi bir yerinde kırmızı oval, düz veya dairesel bir döküntü ile ortaya çıkabilir.

Lyme hastalığının diğer önemli belirtileri şunlardır;

Döküntü
Ateş 
Titreme
Yorgunluk
Vücut ağrıları
Baş ağrısı
Kas ağrısı
Boyun sertliği
Lenf düğümlerinde şişlik
Uyku bozuklukları
Konsantrasyon zorlukları
Yorgunluk

Lyme hastalığının tedavisinin ihmal edilmesi, hastanın özellikle dizlerinde şiddetli eklem ağrıları ve şişmelere neden olabilir. Ayrıca enfeksiyonun gelişmesinden haftalar, aylar ve hatta yıllar sonra beyin zarlarında iltihaplanma (menenjit), yüzün bir tarafında geçici felç, uzuvlarınızda uyuşma veya güçsüzlük ve kas hareketlerinde bozulma meydana gelebilir. Lyme hastalığının enfeksiyondan birkaç hafta sonra bazı kişilerde görülebilen nadir belirtileri ise şunlardır;

Aşırı yorgunluk
Gözlerde iltihaplanma
Kalp atışlarının düzensizleşmesi
Hepatit

Lyme hastalığının tedavisinin ihmal edilmesi enfeksiyonun gelişmesinden aylar ya da yıllar sonra bile hastada felce kadar ilerleyebilen nörolojik problemlere neden olabilmektedir. Tedavi edilmeyen Lyme hastalığı şu semptomlara neden olmaktadır;

Şiddetli baş ağrıları ve boyun sertliği
Vücudun diğer bölgelerinde döküntüler
Yüz felci ya da yüzünüzün bir veya iki yanında sarkmalar
Dizlerde ve diğer büyük eklemlerde şiddetli eklem ağrısı ve şişme
Tendonlarda, kaslarda, eklemlerde ve kemiklerde düzensiz ağrılar
Çarpıntı veya düzensiz kalp atışları
Baş dönmesi atakları
Nefes darlığı
Beyin ve omurilik iltihabı
Nöralji
Ellerde veya ayaklarda ağrı, uyuşma veya karıncalanma

LYME HASTALIĞI RİSKİ KİMLERDE DAHA FAZLADIR?

Kenelerin yoğun yaşam alanı olan ormanlık veya yüksek otlarla kaplı çalılık bölgelerine yakın yaşayan kişiler, bu bölgelerden uzak yaşayan kişilere göre daha fazla Lyme hastalığı riski taşır. Önlem almadan ormanlık ve yüksek otlarla kaplı çalılık alanlarda bulunmak ise bu riski daha fazla artırır. Lyme hastalığı risk faktörleri şunlardır:

Lyme hastalığının görülme oranı fazla olan orman ya da yeşilliklerle kaplı alanlarda vakit geçirmek.
Lyme hastalığı görülme alanlarında uzun zaman vakit geçiren çocuklar daha fazla risk altındadır.
Lyme hastalığı görülen alanlardaki açık havada çalışan yetişkinler daha fazla risk altındadır.
Önlem almadan ormanlık ve çimenlik alanlarında vakit geçirenler daha fazla Lyme hastalığı riski altındadır.
Kenelerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde uzun kollu gömlek giymeden, şapka takmadan, pantolonun çorapların içine koymadan vakit geçirenler Lyme hastalığı riski altındadır.
Kenelerin yoğun olarak yaşadığı yeşillik alanlarda evcil hayvanları dolaştıran kişilerde Lyme hastalığı riski daha fazladır. Çünkü yeşillik alanlarda evcil hayvanın vücuduna giren kene ev ya da evin bahçesinde sahibinin vücuduna geçebilir.
Vücuda yapışan kenelerin uygun bir şekilde çıkarılmaması ve kenenin çıkarıldığı alanın antiseptik ile temizlenmemesi Lyme hastalığı riskini artırır.
36 ile 48 saat arasında ya da daha fazla cilde yapışık kalan kene, ısırığındaki bakterileri kan dolaşımına aktarabilir. Ancak keneyi bu saatler içinde uzman bir kişi tarafından cımbız ile çıkarılması Lyme hastalığına riskini düşürebilir.

LYME HASTALIĞI NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Lyme hastalığının gelişmesi için enfekte bir kenenin vücutta en az 36 ile 48 saat boyunca vücuda yapışık kalması gerekir. Vücutta şişmiş olarak görünen bir kenenin bulunması enfekte olan kenenin bakteriyi bulaştıracak kadar uzun süre beslenmiş olduğunu düşündürür. Bu nedenle kenenin mümkün olan en kısa sürede alanında uzman bir görevli tarafından mutlaka cımbız yardımıyla çıkarılması ve o bölgenin antiseptikle temizlenmesi gerekir. Lyme hastalığının belirtileri çoğu zaman başka hastalıklarla karıştırılabilir. Bu nedenle kesin tanının konulabilmesi için öncelikle hastanın uzman bir doktor tarafından detaylı bir şekilde fiziki muayeneden gerilmesi gerekir. Lyme hastalığı şüphesi varsa, doktor tanının doğrulanması için hastadan ELİSA testi (enzime bağlı immünosorbent) yapılmasını isteyecektir. Bu yöntem Lyme hastalığının teşhisi için en sık kullanılan testtir. Bu test ile B. burgdorferiye karşı oluşan antikorları tespit eder. Ancak bu test bazen yalancı pozitif sonuçlar vererek teşhisi zorlaştırabilir. Bunun için kesin tanı için western blot testine başvurulur. Yani ELISA testi pozitifse, western blot testi yapılarak tanı kesin olarak konulur.

LYME HASTALIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Lyme hastalığının erken evrelerde teşhis edilmesi hastasının tedavi konforunu artırır. Lyme hastalığının genellikle 10 ile 14 günlük arasında belirlenen oral antibiyotik ile tedavi edilebilir. Lyme hastalığı ilerlemesi durumunda antibiyotik tedavi kürü 14 ile 28 gün sürebilir.

LYME HASTALIĞI HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR 

Lyme hastalığı bulaşıcı mıdır?

Lyme hastalığı kenelerden insanlara bulaşan bir hastalıktır. Lyme hastalığının insandan insana bulaştığına karşı herhangi bir veri bulunmamaktadır. Vücut sıvılarında bulunan bir enfeksiyon hastalığı olan Lyme hastalığının hapşırma, öksürme, öpüşme, cinsel yada kan nakli yoluyla bulaşacağına dair herhangi bir veri bulunmamaktadır.

Lyme hastalığı sadece kenelerden mi bulaşır?

Lyme hastalığı, enfekte bir geğik, fare ya da kuş ile beslendikten sonra enfekte olan genellikle küçük kenelerin insanları ısırmasıyla bulaşan bakteriyel bir enfeksiyon hastalığıdır.

Ne zaman Lyme hastalığı nedeniyle doktora başvurmalı?

Lyme hastalığının yaygın olduğu bir bölgede ormanlık alanda vakit geçiren, bir kene tarafından ısırıldığını düşünen ve Lyme hastalığı belirtilerinden birinden şüphelenen kişilerin mutlaka hastaneye başvurması gerekir.  Ayrıca şüphelendiğiniz Lyme hastalığı belirtileriniz kaybolsa bile mutlaka doktoru ziyaret edin. Çünkü bu belirtilerin kaybolması hastalığın geçtiği anlamına gelmez. Tedavi edilmeyen Lyme hastalığı, enfeksiyondan aylar ya da yıllar sonra vücudunuzun diğer bölgelerine yayılarak artrit ve sinir sistemi sorunlarına neden olabilir.

Lyme hastalığı riskini en aza indirmek için hangi önlemleri almak gerekir?

Lyme hastalığı riskini basit önlemler alarak en aza indirmek mümkün. Lyme hastalığı riskini şu yöntemlerle en aza indirebilirsiniz; 

Ormanlık veya çimenlik alanlarda ayakkabınızı çıkarmadan, pantolonunuzu çorabınızın içine koyarak, uzun kollu gömlek giyerek, şapka ve eldiven takarak dolaşın.
Yürüyüş yapacağınız yolu patikalara bağlı olarak belirleyin
Çocuklarınızı ve evcil hayvanlarınızı yüksek otlarla kaplı alanlardan uzak tutun
Ormanlık ve yüksek yeşilliklerle kaplı alanlarda vücudunuzun gene girebilecek bölgelerine böcek kovucu ilaç sıkın
Evinizin bahçesini kenelerin yaşayamayacağı şekilde düzenleyin. Kenelerin yaşayabileceğini düşündüğünüz yerlerdeki yaprakları temizleyin, çimleri uzamadan düzenli olarak kesin. Bahçenize kene taşıyabilecek kemirgenleri uzaklaştırın.
Ormanlık ve yeşillikli alanlarda vakit geçirdiyseniz, eve döndüğünüzde kendinizi ve tüm ailenizin giysilerini kontrol edin, mümkünse banyo yapın. Çünkü banyo ile vücuda henüz daha yapışmayan geneler temizlenebilir.
Vücudunuza yapışan keneleri elinizle ezmeden zorlayarak çıkarmayın, kenenin alanında uzman bir hekim tarafından cımbızla çıkarılarak, bu alanın antiseptikle temizlenmesini sağlayın.
Lyme hastalığı hemen mi ortaya çıkıyor?

Lyme hastalığı kene ısırmasından birkaç hafta, birkaç ay ya da birkaç yıl sonra da ortaya çıkabilir.

Lyme hastalığı kesin tedavi edilir mi?

Lyme hastalığı erken evrede teşhis edilirse basit bir antibiyotik kürü ile tedavi edilebilir. Ancak geç teşhis hastalığın tedavi sürecini biraz daha uzatabilir.

Vücudumuzdaki her kızarıklık Lyme hastalığı belirtisi midir?

Lyme hastalığının bir çok belirtisi başka hastalıklarla karıştırılabilir. Kene ısırığı da sivrisinek ısırığı gibi yuvarlak kızarıklığa neden olabilir. Bu nedenle kendinizi iyi hissetmiyor, vücudunuzdaki yuvarlak kızarıklıklar vücudunuzun başka bölgelerinde görülmüyorsa ve kene bulunacak alanlarda bulunmuşsanız en kısa zamanda bir hastaneye başvurmanız gerekir.

Lyme hastalığı belirtileri tedaviden hemen sonra kaybolur mu?

Lyme hastalığı doktorun belirlediği antibiyotiklerle tedavi edilir. Ancak Lyme hastalığının tüm belirti ve semptomlarının kaybolması haftalar bazen aylar da sürebilir. Bu nedenle tedavi bittikten sonra kontrolleri aksatmamak gerekir.